Jeśli w Polsce, to najlepiej nad morze. Roślinność nadmorska jest mniej zróżnicowana niż w pozostałych regionach, co sprawia, że mniej pyłków unosi się w powietrzu. Dodatkowo powietrze zawiera minerały w postaci aerozolu, co korzystnie wpływa na układ oddechowy alergika. Niższe są również stężenia roztoczy i grzybów pleśniowych.

Podczas planowania terminu wyjazdu warto sprawdzić kalendarz pylenia dla poszczególnych rejonów kraju. Osoby uczulone na pyłki traw nie powinny planować urlopu w czerwcu na nizinach porośniętych malowniczymi łąkami. Ale otoczenie zewnętrzne to nie wszystko. Bardzo ważny jest również budynek mieszkalny. Alergik uczulony na grzyby pleśniowe, alergeny zwierząt i roztocza powinien wybierać domy murowane i suche, z małą liczbą roślin doniczkowych.

W starym drewnianym domu lub gospodarstwie agroturystycznym pobyt wakacyjny mogą zepsuć nasilone objawy alergii wziewnej (katar, kichanie, kaszel, problemy z oddychaniem).

Wyjazd w polskie góry nie gwarantuje alergikom dobrego samopoczucia. Powodem jest ich zbyt mała wysokość. Aby góry zapewniały optymalne warunki (niższa wilgotność, uboga roślinność, mała ilość pyłków i roztoczy), powinny znajdować się powyżej 1200 m n.p.m.

Korzystny może być wyjazd do kraju z odmiennym klimatem i roślinnością. Przed wyjazdem należy jednak zebrać jak najwięcej informacji o warunkach zewnętrznych. Nie wszyscy alergicy będą się dobrze czuli na wyspie pokrytej pyłem wulkanicznym, np. greckiej Santorini.

W przeciwieństwie do osób zdrowych, którym biura podróży starają się przygotować ciekawą ofertę, alergicy są skazani na samodzielność.

W katalogach biur podróży na próżno szukać propozycji wypoczynku przygotowanego z uwzględnieniem potrzeb alergików. Planując wyjazd z biurem podróży alergicy sami muszą zebrać informacje na temat warunków panujących w wybranym kraju. W Polsce propozycje dla alergików mają niektóre uzdrowiska i kopalnie soli. Można wyjechać na wakacje np. do Bochni i wspomóc układ oddechowy leczniczymi inhalacjami. Środowisko kopalni jest wolne od alergenów wziewnych, co sprzyja regeneracji śluzówki w górnych i dolnych drogach oddechowych.

Jak w przypadku każdej choroby przewlekłej, również w alergii należy odpowiednio przygotować wakacyjną apteczkę. Co powinna ona zawierać? Obowiązkowo musi się w niej znaleźć opakowanie leku przeciwhistaminowego.

Wakacyjna apteczka alergika:

• lek przeciwhistaminowy II generacji w postaci doustnej (u niektórych również w postaci donosowej i do oczu),

• glikokortykosteroid systemowy (prednizolon),

• leki rozszerzające oskrzela szybkodziałające (salbutamol, fenoterol),

• glikokortykosteroidy wziewne (budezonid, cyklezonid, beklometazon),

• glikokortykosteroidy donosowe (budesonid, flutikazon, mometazon).

Leki I generacji (klemastyna, ketotifen) w alergiach wziewnych nie są wskazane ze względu na działanie sedatywne utrudniające codzienną aktywność. Sennosć mogą powodować również niektóre leki przeciwhistaminowe drugiej generacji, a w szczególności cetyryzyna i loratydyna.

Charakteryzują się długim czasem działania, szybkim początkiem i mniejszymi działaniami niepożądanymi niż leki I generacji. W słabszym stopniu przenikają do ośrodkowego układu nerwowego, co zmniejsza ryzyko senności, otępienia, spowolnienia reakcji ruchowych i procesów myślowych. Nie oznacza to jednak, że są całkowicie pozbawione wpływu na ośrodkowy układ nerowowy.

W zwalczaniu objawów alergii zalecane są leki przeciwhistaminowe II generacji. Jeśli istnieje konieczność stosowania leku przeciwhistaminowego u pacjenta, najwłaściwszym wyborem będzie zastosowanie leków nie powodujących senności i uczucia znużenia, takich jak: feksofenadyna i desloratadyna. W szczególności leki te są polecane kierowcom, ponieważ nie obniżają sprawności psychofizycznej.

Warto zatem pytać alergików, jak reagowali na wcześniej stosowane leczenie. Chorzy często potrafią podać nazwy leków, po których nasilała się senność.

Dla wyjeżdżających na wakacje istotne jest czy przyjmowanie leków nie wykluczy z menu zimnego piwa lub drinka. W charakterystyce produktu leczniczego brak interakcji z alkoholem podano dla rupatadyny i bilastyny. Dostępne są również preparaty złożone, w których lek przeciwhistaminowy połączono z pseudoefedryną. Leki obkurczające naczynia krwionośne poprzez zmniejszenie obrzęku błony śluzowej i ilości wydzieliny mogą przyspieszyć ustąpienie dolegliwości.

Wielu pacjentów powinno jednak unikać pseudoefedryny. Nie są zalecane dla osób po 60. roku życia, osób z chorobami sercowo-naczyniowymi, nadczynnością tarczycy i przerostem prostaty. Leki obkurczające naczynia krwionośne to jedne z częściej proponowanych w aptekach leków na katar. Problemem jest jednak zbyt długi czas przyjmowania preparatów z tej grupy przez pacjentów.

W apteczce alergika przydatne będą również kortykosteroidy donosowe i wziewne. Są podawane w małych dawkach bezpośrednio do miejsca, gdzie toczy się stan zapalny. Najczęściej tolerancja tych preparatów jest dobra. Pomagają w zwalczaniu kataru, blokady nosa, kaszlu i duszności. Są niezbędne w zaostrzeniu astmy alergicznej. Szczególnie dobre efekty terapeutyczne przynosi systematyczne stosowanie miejscowo działających sterydów.

W przypadku bardziej nasilonych reakcji alergicznych (nagła duszność w obecności kota lub zagrzybionym pomieszczeniu) przydatne są glikokortykosteroidy działające systemowo w postaci doustnej (prednizolon). U chorych na astmę w apteczce obowiązkowo musi się znaleźć lek wziewny rozszerzający oskrzela (salbutamol, fenoterol), jako lek doraźny, szybkodziałający, stosowany jako leczenie pierwszego rzutu.

O zapakowaniu odpowiednich leków warto pamiętać nawet wówczas, gdy objawy alergii nie pojawiają się przed wyjazdem. Nie zawsze uzyskane informacje o miejscu wypoczynku wakacyjnego są rzetelne. Ponadto każdy alergik może reagować odmiennie na te same warunki klimatyczne i pobytowe. Dlatego warto wcześniej przygotować się do wyjazdu – spakować leki, ustalić w jakim pomieszczeniu będą noclegi i jak wygląda najbliższe otoczenie.

dr n. med. Katarzyna Wrotek