mgr farm. Sławomir Majewski
farmaceuta z Warszawy

W mojej aptece nie włączamy się w szeroko zakrojone akcje promujące profilaktykę ginekologiczną, ale propagujemy wiedzę na ten temat, rozmawiając z pacjentkami za pierwszym stołem. Staramy się edukować panie, jak rozpoznawać pierwsze objawy okresu premenopauzalnego.

Pomagamy również naszym pacjentkom w samoleczeniu. W pracy na co dzień spotykam się z pacjentkami w okresie około- i pomenopauzalnym. Wiele z nich stosuje hormonalną terapię zastępczą. Jednak nie wszystkie.

Niejednokrotnie zdarzyło mi się rozmawiać z osobami, które realizując recepty w mojej aptece, rezygnowały z przepisanych im leków hormonalnych. Często obawiają się one działań niepożądanych tych środków. Bardzo chętnie dołączyłbym do akcji edukacyjnej propagującej badania profilaktyczne wśród kobiet.

Oprócz najważniejszego celu – zapobieżenia kolejnym przypadkom zakażenia wirusem HPV lub zachorowania na raka szyjki macicy u kobiet odwiedzających naszą aptekę, moglibyśmy zyskać pewnie kolejnych pacjentów.

Myślę, że z jednej strony to bardzo pożyteczna akcja, a z drugiej daje ona również korzyści samym aptekarzom. Gdyby w naszym kraju kwestie związane z opieką farmaceutyczną były klarowne, można by było wykształcić profil apteki w danej dzielnicy w mieście. Jedna apteka mogłaby prowadzić opiekę farmaceutyczną na przykład w cukrzycy, z kolei apteka obok mogłaby specjalizować się w opiece farmaceutycznej chorób kobiecych, w tym w profilaktyce ginekologicznej okresu menopauzalnego. Jednak ciągle istniejąca niepewność co do ostatecznych rozwiązań prawnych i brak funduszy na opiekę farmaceutyczną, a przede wszystkim brak koniecznego porozumienia między lekarzami a aptekarzami w tej sprawie nadal „spycha” farmaceutę do zawodu sprzedawcy.

mgr farm. Marzena Starska
farmaceutka ze Szczecina

Owszem, włączam się we wszelkie inicjatywy promujące zdrowie wśród kobiet. W aptece, w której pracuję, udostępniamy pacjentkom ulotki edukacyjne na temat profilaktyki chorób kobiecych, również w okresie menopauzalnym. Brakuje mi jednak „odgórnego” pozwolenia ze strony Ministra Zdrowia na promowanie takich działań w aptekach, łącznie z zapraszaniem do placówki położnych, z którymi pacjentki miałyby okazję do odbycia typowo medycznej konsultacji.

Z kolei ze strony personelu aptecznego zapewnilibyśmy pełną poradę farmaceutyczną odnośnie stosowania leków hormonalnych, interakcji tych środków z innymi preparatami. Odpowiednie prowadzenie pacjenta przez aptekarza oraz medyczna pomoc położnej i cykliczne konsultacje u lekarza ginekologa na pewno przyczyniłyby się do poprawy jakości życia wielu kobiet.

mgr farm. Katarzyna Regulska
farmaceutka z Radomia

Profilaktyka ginekologiczna w aptece, w której pracuję, istnieje jedynie na poziomie edukacji pacjentek, które do nas przychodzą. Realizują one u nas recepty na leki mogące wskazywać na występowanie objawów związanych z klimakterium.

Jednak, żeby działaniami profilaktycznymi objąć szerszą grupę kobiet, również tych, które jeszcze nie są w okresie menopauzy, należałoby sporządzić ankiety i poprosić wszystkie kobiety o ich wypełnienie. W tych formularzach ankietowych warto byłoby zadać pytania dotyczące m.in. wieku, przebiegu cyklu miesięcznego i ewentualnych przebytych dotychczas badań diagnostycznych. Odpowiednio skonstruowana ankieta dałaby możliwość niejako „zidentyfikowania” pacjentek, które potrzebowałyby (bądź w ogóle chciałyby uzyskać) porady dotyczącej chorób kobiecych i ich profilaktyki. Warto byłoby również konstruować specjalne ankiety już w trakcie prowadzenia takiej opieki farmaceutycznej. Moglibyśmy się wtedy dowiedzieć, jaka jest skuteczność prowadzonego przez nas działania.

Moje wyobrażenie na temat opieki farmaceutycznej u kobiet w okresie menopauzalnym dotyczy po pierwsze edukacji w zakresie diagnostyki, po drugie konsultacji odnośnie tego, jak sobie radzić z objawami menopauzy. Mam na myśli testy na obecność wirusa brodawczaka, który odgrywa istotną rolę w powstawaniu raka szyjki macicy, a także badanie mammograficzne. Warto, by farmaceuta przypominał w aptece pacjentkom o możliwości szczepienia chroniącego przed zakażeniem HPV. Nie należy również pomijać znaczenia hormonalnej terapii zastępczej stosowanej podczas klimakterium.

Ewentualne objawy uboczne warto byłoby rejestrować elektronicznie (za zgodą pacjentki) i ewentualne uwagi przesyłać do lekarza prowadzącego tę osobę.

mgr farm. Aleksandra Lipczyc
farmaceutka z Lublina

Jeżeli miałabym możliwość, na pewno włączyłabym się w akcję profilaktyczną. Uważam, że wszelkie inicjatywy związane z promocją zdrowia mogą i powinny być realizowane przez apteki.

Jednak pamiętajmy, że apteki nie mają „monopolu” na tego typu działania, również przychodnie lekarskie i poradnie położnicze będą angażowały się w profilaktykę ginekologiczną. Na pewno dobrym pomysłem byłoby współdziałanie aptek, przychodni lekarskich i poradni położniczych (na terenie danego osiedla lub miasta) w zakresie zapobiegania i diagnostyki chorób kobiet w okresie menopauzy. Do tego potrzeba jedynie woli wspólnego działania. Celem jest zdrowie i ratowanie życia wielu kobiet.

Pozostaje jeszcze kwestia sfinansowania tego typu przedsięwzięć – zaangażowanie personelu w dodatkową aktywność zawodową, produkowanie broszur i materiałów edukacyjnych itp. Idealną sytuacją byłoby finansowanie tego typu akcji z samorządu miasta.

mgr farm. Marcin Sokólski
farmaceuta z Warszawy

Zawsze zwracam uwagę stałym pacjentkom odwiedzającym moją aptekę, jakie badania warto wykonać (cytologia, badanie densytometryczne, badanie glikemii). Zdarzyło mi się realizować na recepcie lek należący do grupy inhibitorów pompy protonowej dla pacjentki pomenopauzalnej.

Z przeprowadzonego krótkiego wywiadu okazało się, że miała niedawno wykonywane badanie densytometryczne i zdiagnozowaną osteoporozę. Pacjentka nie kupiła jednak żadnego preparatu wapnia. Biorąc pod uwagę fakt, że inhibitory pompy protonowej zmniejszają wchłanianie wapnia w organizmie, poleciłem łatwo przyswajalny preparat wapnia.

Takich przykładów w aptece można by mnożyć. A z powyższego wynika jasno, że w wielu przypadkach pomoc farmaceuty może zapobiec groźnym dla zdrowia powikłaniom związanym z menopauzą. Każda akcja propagująca badania profilaktyczne ma moje poparcie. Sam chętnie włączam się w tego typu inicjatywy odbywające się w moim mieście.

oprac. mgr farm. Michał Mańka