Jako jedyna udzieliła prawidłowej odpowiedzi na wszystkie 3 pytania konkursowe. Zwyciężczyni gratulujemy, a pozostałym uczestnikom dziękujemy za zainteresowanie i włożony trud.
Oficjalne ogłoszenie wyników odbędzie się w trakcie Sesji Ginekologicznej konferencji Juvenes pro Medicina 2013 (27.04.2012; godz. 9.00- 12.00; Centrum Dydaktyczne UM).
Natomiast uroczyste wręczenie nagród będzie miało miejsce w trakcie Konferencji Kardiologii Prenatalnej "Diagnostyka Prenatalna w Specjalistycznym Szpitalu Pediatrycznym", która odbędzie się 17.05.2013 w Golden Floor University Business Park, na ul. Wólczańskiej 178 w Łodzi.
Poniżej zamieszczamy poprawne rozwiązania pytań konkursowych wraz z komentarzem.

Pytanie 1.

Jaki wariant diagnostyki prenatalnej zalecisz księżnej Katarzynie?
a) brak diagnostyki prenatalnej (nie ma ku temu wskazań, gdyż jest to pierwsza ciąża młodej, zdrowej kobiety)
b) tylko rutynowa diagnostyka prenatalna (screeningowe USG i badania biochemiczne)
c) rutynowa diagnostyka prenatalna (screeningowe USG i badania biochemiczne) poszerzona o USG "genetyczne" i ECHO serca płodu
d) rutynowa diagnostyka prenatalna, USG genetyczne, ECHO serca płodu i amniopunkcja

To, że każdej ciężarnej należy zalecić rutynową diagnostykę prenatalną (screeningowe USG i badania biochemiczne), jest kwestią bezdyskusyjną. Wyjaśnienia wymaga propagowany przez nas pogląd, iż również USG "genetyczne" i ECHO serca płodu powinny znaleźć się w pakiecie badań proponowanych księżnej Katarzynie. W Polsce nie możemy sobie pozwolić, aby każdej ciężarnej zaproponować drogie i specjalistyczne badanie serca płodu, ale Księżna Katarzyna nie ma problemów ani materialnych ani problemu z dostępem do specjalistów najwyższej klasy.
W Polsce na ECHO serca płodu kieruje się tylko te ciężarne, u których rutynowe USG wykryło nieprawidłowości w budowie płodu lub ciężarne obarczone czynnikami ryzyka (np. kobiety, które urodziły wcześniej dziecko z wadą serca). ECHO płodu jest znacznie czulszą metodą niż przesiewowe USG i z tego względu każdą ciężarną należy poinformować o możliwości wykonania takiego badania i płynących z niego korzyściach. W Polsce każda ciężarna ma możliwość wykonania ECHO serca płodu w ramach systemu NFZ ( o ile ma odpowiednie wskazania) albo poza systemem NFZ, jeśli ją na to stać. Pamiętajmy jednak, że doradzamy w tym przypadku księżnej i nie zwracamy uwagi na żadne ograniczenia finansowe. W związku zalecamy jej najlepszą możliwą diagnostykę.
Amniopunkcji nie należy zalecać w przypadku braku wskazań nawet u Księżnej, ze względu na to, iż jest to badanie inwazyjne i wiąże się z, co prawda niewielkim, ale ryzykiem powikłań, o których zawsze trzeba każdą pacjentkę poinformować.
Pytanie 2.

Jeśli zalecisz księżnej badanie ECHO serca płodu, to w którym tygodniu ciąży obrazowanie serca płodu powinno być wykonane najwcześniej?
a) 10 tydzień
b) 12 tydzień
c) 14 tydzień
d) 16 tydzień
e) 26 tydzień

To pytanie sprawiło uczestnikom najwięcej trudności. Być może przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, iż liczne strony internetowe podają, że już w 12 tygodniu ciąży można wykonać badanie ECHO serca płodu. Co prawda w tym okresie jest możliwe zobrazowanie czterech jam serca, ale dokładna ocena jego budowy czy też wykrycie anomalii dotyczących zastawek półksiężycowatych, dużych naczyń lub spływów żył płucnych i systemowych jest w 12 tygodniu jest praktycznie niemożliwe. W ciągu kolejnych 2 tygodni serce rośnie o 2mm. Jest to z pozoru niewiele, ale umożliwia przeprowadzenie badania o wiele bardziej precyzyjnego u 60-80% ciężarnych. Jednak również na tym etapie ciąży należy się liczyć z wynikami fałszywie ujemnymi jak i fałszywie dodatnimi. W związku z tym prawidłową odpowiedzią jest 14 tydzień.

Pytanie 3.

Czy badanie ECHO serca płodu jest istotne na tydzień przed spodziewaną datą porodu? Jeśli tak, to z jakiego powodu?

Tak, badanie ECHO serca płodu jest istotne nawet na krótko przed spodziewaną datą porodu. Badanie takie pozwala ocenić aktualne parametry hemodynamiczne płodu, zarówno u tego, który ma prawidłową budowę, jak i nieprawidłową budowę serca. Ma to na celu dokonanie optymalnego wyboru metody porodu (poród drogami i siłami natury vs cesarskie cięcie). Zaburzenia hemodynamiczne u płodu z prawidłową budową serca (np. przedwczesne zamykanie się otworu owalnego w ostatnim tygodniu ciąży) może skutkować zgonem płodu, niewydolnością krążenia płodu, zamartwicą śródporodową i ciężkim stanem noworodka. W innym przypadku, np. zwężenia zastawki aortalnej, badanie echokardiograficzne przed porodem ułatwi nie tylko wybór drogi porodu, ale również organizację zespołów medycznych mających za zadanie wykonanie cewnikowania serca jak najszybciej po odcięciu pępowiny. Należy mieć na uwadze, że zburzenia hemodynamiczne u płodu mogą ewoluować w trakcie trwania ciąży. ECHO płodu w 14. lub 18.-20. tygodniu ciąży nie oznacza tego samego stanu hemodynamicznego 18 tygodni później. Wydolność układu krążenia u płodu, podobnie jak u dziecka czy pacjenta dorosłego, może ulegać istotnej zmianie na przestrzeni czasu.


Łukasz Sokołowski, Student Wydz. Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Studenckie Koło Naukowe Kardiologia Prenatalna, Organizator Konkursu Królewskiego 2013

Konsultacja: prof. M. Respondek-Liberska, Opiekun Koła i pomysłodawca Konkursu