Opublikowano wstępne (po 12 miesiącach) wyniki 24-miesięcznego randomizowanego, podwójnie zaślepionego, kontrolowanego placebo badania klinicznego III fazy z zastosowaniem tofacitinibu, u pacjentów z aktywnym RZS, u których nie uzyskano kontroli choroby stosowaniem metotreksatu. Tofacitinib (CP-690,550, Pfizer) jest nowym inhibitorem kinaz JAK. Lek m.in. poprzez hamowanie kinaz JAK-1, JAK-3 hamuje działanie szeregu cytokin (IL-2, -4, -7, -9, -15, -21) związanych z aktywnością limfocytów, przez co wpływana na procesy immunoregulacji. Celem badania była ocena wpływu leku na progresję zmian radiologicznych, objawy kliniczne, funkcjonalność oraz ocena tolerancji i bezpieczeństwa tofacitinibu stosowanego doustnie w dawce 5mg i 10mg 2x dziennie w okresie 24 miesięcy obserwacji. Cztery ramiona badania obejmowały chorych (n=797) leczonych tofacitinibem w dawce 5mg, 10mg oraz placebo (po 3 miesiącach, w przypadku nieuzyskania ≥20% poprawy w zakresie bólu i obrzęku stawów, randomizowano pacjentów ponownie do ramienia stosującego lek badany w dawce 5mg i 10mg). Zgodnie z protokołem badania tofacitinib stosowano w skojarzeniu z MTX. Tofacitinib okazał się zarówno skuteczny w hamowaniu progresji zmian radiologicznych w przebiegu RZS (po 6 miesiącach zmodyfikowany współczynnik Sharp/van der Heijde wynosił 0,12 i 0,06 (odpowieednio dla dawek 5mg i 10mg) vs 0,47 w przypadku placebo), jak i pod względem wpływu na aktywność choroby. 20% odpowiedź wg ACR uzyskano u 51,5%-61,8% chorych w zależności od dawki leku, w porówniu do 25,3% w ramienu stosującym placebo. Częstość remisji (DAS28(OB)<2,6) ocenianej po 6 miesiącah wynosiła w grupie badanej 7,2% (5mg) i 16% (10mg) vs 1,6% w przypadku placebo. Najczęsciej obserwowanymi działaniami niepożądanymi obserwowanymi w okresie 12 miesięcy były infekcje, zakażenia pasożytnicze, objawy ze strony przewodu pokarmowego oraz nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych. Częstość działań niepożądanych, w tym poważnych oraz poważnych powikłań infekcyjnych była podobna w analizowanych grupach. Częstość występowania poważnnych infekcji wynosiła 2,32/100 pacjentolat (10mg), 4,17/100 pacjentolat (5mg) oraz 3,68/100 pacjentolat (placebo). Zaobserwowano zależny od dawki tofacitinibu wzrost stężenia cholesterolu LDL oraz spedek średniej liczby neutrofili w porównaniu do placebo.

Źródło: van der Heijde D, Tanaka Y, Fleischmann R et al. Tofacitinib (CP-690,550) in patients with rheumatoid arthritis receiving methotrexate: Twelve-month data from a twenty-four-month phase III randomized radiographic study. Arthritis Rheum. 2013 Mar;65(3):559