Organizatorem wystawy jest Biblioteka Medyczna wraz z Biblioteką Uniwersytecką w Toruniu.

Kuratorzy wystawy:
• dr Krzysztof Nierzwicki – Dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu
• dr hab. n. med. Michał Szpinda, prof. UMK – Kierownik Katedry i Zakładu Anatomii Prawidłowej
• dr hab. n. hum. Walentyna Krystyna Korpalska – Kierownik Zakładu Historii Medycyny i Pielęgniarstwa
Oprawa plastyczna:
• dr Krzysztof Białowicz, Zakład Plastyki Intermedialnej Wydziału Sztuk Pięknych UMK

ANDREASA VESALIUSA TRAKTAT O BUDOWIE CIAŁA LUDZKIEGO –
- DE HUMANI CORPORIS FABRICA
Rok 1543 zapisał się w historii nauki szczególnie. Wiosną w znakomitej norymberskiej oficynie typograficznej Johannesa Petreiusa ukazało się rewolucyjne dzieło astronomiczne, które na zawsze zmieniło bieg nauki i widzenie wszechświata – De revolutionibus orbium coelestium wybitnego torunianina Mikołaja Kopernika (1470-1543). Kilka miesięcy później uczeni europejscy - za sprawą stojącego na niezwykle wysokim poziomie bazylejskiego warsztatu drukarskiego Johannesa Oporinusa - otrzymali dzieło niezrównane zarówno w warstwie merytorycznej – medycznej, jak i artystycznej a także typograficznej – mianowicie De humani corporis fabrica – O budowie ciała ludzkiego, niespełna 30-letniego wówczas lekarza i anatoma Andreasa Vesaliusa (1514-1564). Tak jak O obrotach doczekało się kolejnych wznowień (Bazylea 1566, Amsterdam 1617), tak i Fabrica również cieszyła się ogromną popularnością. Jeszcze za życia anatoma dzieło ukazało się najpierw w Lyonie w 1552 r. (tanie nieautoryzowane wydanie w dwu tomach, ze szczątkowymi ilustracjami), później zaś w 1555 r. ponownie u Oporinusa w Bazylei, w oparciu o materiał ikonograficzny zastosowany w pierwodruku. Do końca XVIII w. wznawiano ją kilkakrotnie (m.in. Wenecja 1568, Amsterdam 1642, Lejda 1725), przy czym przygotowane najprawdopodobniej w atelier Tycjana w Wenecji drzeworyty zastosowane w edycji z 1543 r. niezmiennie tworzyły warstwę plastyczną kolejnych wydań, z czasem zastąpione jedy-nie techniką miedziorytu.
Andreas Vesalius przyszedł na świat w ostatnim dniu 1514 roku w Brukseli. Spędził w tym mieście pierwsze lata dzieciństwa, odbywając tutaj podstawową edukację. W 1528 r. rozpoczął studia na uniwersytecie w Louvain, gdzie nauczono go postaw łaciny i greki. Trzy lata później przeniósł się do Collegium Trilingue w Louvain, poszerzając swą wiedzę i umiejętności w obszarze języków - łacińskiego, greckiego i hebrajskiego. W 1533 r. Vesalius wyruszył do Paryża, by rozpocząć edukację w zakresie medycyny. Zetknął się tam z nowymi prądami w tej dziedzinie, głównie za sprawą licznie wówczas ukazujących się tłumaczeń prac Hipokratesa i Galena. W okresie pobytu paryskiego na swojej drodze spotkał wielu nauczycieli, ale szczególne znaczenie dla dalszej jego kariery miał anatom i tłumacz Johann Guinther z Andernachu (1505-1574) oraz wyznawca Galena – anatom Jacques Du Bois z Amiens, znany bardziej z łacińskiej formy swego nazwiska – Jacobus Sylvius (1478-1555). Tam przeprowadził pierwsze samodzielne sekcje zwłok, wcześniej ucząc się technik pracy anatoma na zwierzętach.
Po trzech latach, nie ukończywszy studiów w Paryżu, Vesalius wrócił jednak do Louvain, kontynuując już na własną rękę rozpoczętą naukę. W lutym 1537 r. w oficynie Rutgera Resciusa w Louvain opublikowano jego pierwszą pracę Parafraza do IX księgi Rhazesa.
Ukończywszy licencjat Vesalius udał się do Bazylei a stamtąd dalej do Włoch gdzie trafił na uniwersytet w Padwie, który wówczas był jedną z najbardziej znaczących uczelni w Europie. 5 grudnia tego samego 1537 roku uzyskał stopień doktora medycyny, zaś nazajutrz po przeprowadzeniu sekcji został nominowany przez najwyższy senat Wenecji na stanowisko profesora chirurgii, które wiązało się również z nauczaniem anatomii.
W 1543 r. ukazała się największa z jego prac De humani corporis fabrica. Druku podjął się bazylejski mistrz czarnej sztuki Johannes Oporinus. Również i on wykonał edycję z 1555 r. Szczególna wartość dzieła polegała na umiejętnym połączeniu tekstu z niezwykłej urody i precyzji rysunkami, które rozważni badacze są skłonni przypisać gronu artystów skupionych wokół atelier weneckiego malarza Tycjana, a szczególnie jego uczniowi – Janowi van Calcar (ok. 1499-1545).
Dzięki pracy anatoma, artystów i drukarza powstało dzieło zachwycające zarówno w formie, jak i treści. Dodajmy dzieło olbrzymie, liczące ponad 700 stron, zawierające blisko 300 całostronicowych i mniejszych ilustracji drzeworytniczych.
Wraz z egzemplarzami Fabrica prasy drukarskie Oporinusa opuściło De humani corporis fabrica librorum epitome - dzieło pomyślane jako tom towarzyszący głównej pracy Vesaliusa, mający spełnić funkcję bogato ilustrowanego przewodnika dla studentów, z ograniczoną ilością tekstu.
Publikacje Fabrica i Epitome były zwieńczeniem i punktem zwrotnym w karierze Vesaliusa. Dzieło swoje zadedykował cesarzowi Karolowi V. W ten sposób przygotowywał sobie grunt pod objęcie funkcji cesarskiego lekarza, którą mu w rezultacie powierzono jeszcze z tym rokiem.
W 1544 r. Andreas ożenił się z Anną - córką brukselskiego buchaltera, a w rok później urodziło mu się jedyne dziecko - córka, której dano imię po matce.
Po abdykacji Karola V Vesalius został nadwornym lekarzem jego następcy Filipa II Habsburga i przeniósł się wraz z jego dworem do Madrytu.
W 1564 roku wyruszył na pielgrzymkę do Ziemi Świętej zatrzymując się po drodze w Wenecji. Pielgrzymka do Palestyny okazała się jego ostatnią podróżą. Zmarł 15 października 1564 r. w drodze powrotnej i został pochowany na niewielkiej wyspie greckiej Zakinthos, gdzie do dziś znajduje się tablica nagrobna.
Vesalius przeżył 50 lat. Dorobek życia miał ogromny. Niewątpliwie należał do najwybitniejszych uczonych swoich czasów, którym nauka zawdzięcza niebywały postęp. Na jednej z ilustracji w Fabrica (tzw. "kostny Hamlet")znajduje się inskrypcja, która znakomicie ilustruje życie i twórczość tego wybitnego badacza, artysty i humanisty -Vivitur ingenio caetera mortis erunt – Geniusz trwa, reszta jest śmiertelna.

Źródło: http://www.cm.umk.pl