Obecnie wyraźne wskazania do przeprowadzenia powyższych zabiegów oszczędzających obejmują: zróżnicowanego gruczolakoraka, raka śródśluzówkowego, wielkość guza nieprzekraczającą 20 mm oraz nieobecność owrzodzeń. Zastosowanie EMR i ESD w przypadku niezróżnicowanego wczesnego raka żołądka było dotychczas niewskazane, ze względu na zwiększone ryzyko przerzutów nowotworowych do okolicznych węzłów chłonnych (u tych pacjentów metodę z wyboru stanowi gastrektomia z wycięciem węzłów chłonnych).

Niezróżnicowane raki żołądka obejmują następujące podtypy:
- gruczolakoraki nisko zróżnicowane,
- gruczolakoraki sygnetowatokomórkowe,
- gruczolakoraki śluzotwórcze.

Ostatnio sugerowano rozszerzenie wskazań do ESD dla nowotworów niezróżnicowanych. Do tej pory nie ukazały się jednak raporty opisujące duże grupy pacjentów z gruczolakorakami nisko zróżnicowanymi. Opisywane badanie objęło dużą grupę kohortową pacjentów z nisko zróżnicowanymi gruczolakorakami, którzy zostali poddani leczeniu chirurgicznemu, celem oznaczenia czynników predykcyjnych przerzutów nowotworowych do węzłów chłonnych oraz oceny możliwości wykonania ESD u tych pacjentów.

Analiza objęła pacjentów poddanych gastrektomii w latach 2002-2009 w Department of Surgery, Samsung Medical Centre. Wykluczeni zostali pacjenci poddani w przeszłości subtotalnej gastrektomii oraz osoby z mnogimi ogniskami nowotworowymi, spośród których nie wszystkie spełniały kryteria gruczolakoraka nisko zróżnicowanego. W zależności od lokalizacji oraz makroskopowego typu guza, chorych poddano gastrektomii totalnej lub dystalnej, połączonej z limfadenektomią D2 z następczą oceną pobranych węzłów chłonnych. Na tej podstawie porównywano kliniczno-patologiczne czynniki pomiędzy pacjentami posiadającymi przerzuty w obrębie węzłów chłonnych a tymi, u których takowych nie stwierdzono.
Przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych stwierdzono u 162 pacjentów (16,1%) spośród 1005 pacjentów z nisko zróżnicowanym gruczolakorakiem żołądka. Analiza pojedynczych zmiennych wykazała istotnie statystyczną zależność pomiędzy występowaniem przerzutów do węzłów chłonnych a: płcią żeńską, obecnością owrzodzeń, wielkością guza powyżej 2 cm, inwazją podśluzówkową, mieszanym typem makroskopowym oraz obecnością inwazji naczyń żylnych lub limfatycznych. Zależności tej nie wykazano dla wieku chorego, liczby oraz lokalizacji ognisk nowotworu, typu wg klasyfikacji Laurena, naciekania wzdłuż przestrzeni okołonerwowych. Analiza wielu zmiennych ujawniła, że: płeć, rozmiar guza, głębokość naciekania oraz inwazja naczyń limfatycznych są niezależnymi czynnikami ryzyka przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych.

Podsumowując, w badaniu wykazano, że nacieki podśluzówkowe, rozmiar guza przekraczający 2 cm, naciek naczyń limfatycznych oraz płeć żeńska są niezależnymi czynnikami ryzyka przerzutów nowotworowych do okolicznych węzłów chłonnych u chorych na nisko zróżnicowanego gruczolakoraka żołądka. Spośród 74 pacjentów z powyższymi czynnikami ryzyka u 41 (55%) były obecne przerzuty do węzłów chłonnych. Natomiast spośród 124 pacjentów, którzy nie posiadali żadnego z powyższych czynników ryzyka zaledwie czterech (3,2%), miało obecne przerzuty do węzłów chłonnych. W przypadku, kiedy nie stwierdza się określonych powyżej czynników ryzyka, należałoby rozważyć endoskopowe leczenie nisko zróżnicowanego gruczolakoraka żołądka.

Źródło: J. H. Lee1, M.-G. Choi1,*, B.-H. Min2, J. H. Noh1, T. S. Sohn1, J. M. Bae1, S. Kim1; British Journal of Surgery Volume 99, Issue 12, pages 1688–1692, December 2012 http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/bjs.8934/full