Powstaje on zazwyczaj w konsekwencji spożywania owoców i warzyw zawierających duże ilości włókien roślinnych bogatych w celulozę, hemicelulozę, ligninę czy taninę. Zachowawcze leczenie fitobezoarów obejmuje między innymi stosowanie środków chemicznych, które mają rozpuścić bezoar (na przykład odpowiednich enzymów proteolitycznych) oraz endoskopową fragmentację. Istnieją także doniesienia na temat przydatności napoju Coca-Cola w leczeniu chorych z fitobezoarem. W ostatnim wydaniu Alimentary Pharmacology and Therapeutics ukazała się praca autorów, którzy jako pierwsi donieśli o skutecznym zastosowaniu Coca-Coli w leczeniu tej postaci bezoarów w 2002 roku. Tym razem autorzy ci dokonali analizy dostępnej literatury na ten temat od roku 2002 do roku 2012.

Autorzy odnaleźli 20 publikacji na temat zastosowania Coca-Coli w leczeniu fitobezoarów. Prace te objęły w sumie grupę 46 chorych z fitobezoarem, u których zastosowano Coca-Colę jako leczenie pierwszego wyboru. Jak pokazała analiza danych u 23/46 chorych zastosowanie tego popularnego słodzonego napoju gazowanego doprowadziło do całkowitego wyleczenia. U kolejnych 19 chorych zastosowanie połączonego leczenia Coca-Colą oraz technikami endoskopowymi (fragmentacja bezoaru) było postępowaniem skutecznym. U 4 chorych, pomimo wdrożenia postępowania zachowawczego, zaistniała konieczność podjęcia leczenia operacyjnego.

Coca-Cola podawana była w omawianych pracach w formie napoju drogą naturalną doustnie (22 chorych), w 16 przypadkach przepłukiwano bezoar Coca-Colą (zwykle poprzez zgłębnik nosowo-żołądkowy), a u 8 chorych stosowano łączone techniki podawania tego środka spożywczego. Średnia dobowa objętość podawanej Coca-Coli wynosiła od 500 ml do 3000 ml, a czas terapii od 24 godzin do 6 tygodni.

Autorzy dokonali dodatkowo subanalizy porównawczej przydatności stosowania Coca-Coli u chorych z klasycznym fitobezoarem oraz u chorych z tak zwanym diospyrobezoarem. Ten ostatni jest szczególną odmianą fitobezoaru, który złożony jest z włókien gorzkich daktyli (owoc śliwy daktylowej), zawierających dużą ilość taniny. Tanina natomiast w wyniku reakcji z kwasem solnym ulega polimeryzacji tworząc kleistą strukturę bezoaru. Jak pokazała analiza (33 klasyczne fitobezoary vs 13 diospyrobeoary) Coca-Cola była istotnie mniej skuteczna w podgrupie chorych z diospyrobezoarami.

Autorzy podsumowują, że Coca-Cola jest skuteczna w leczeniu chorych z fitobezoarem. Zastosowana jako postępowanie pierwszego rzutu u około połowy chorych może doprowadzić do całkowitego wyleczenia, a w połączeniu z zastosowaniem technik endoskopowych jej zastosowanie może być skuteczne nawet u 90% chorych. Diospyrobezoary są słabiej podatne na rozpuszczenie w wyniku zastosowanie Coca-Coli.

Źródło: Ladas SD, Kamberoglou D, Karamanolis G i wsp. Systematic review: Coca-Cola can effectively dissolve gastric phytobezoars as a first-line treatment. Aliment Pharmacol Ther 2013; 37: 169-173.